Czym są i jakie uprawnienia mają agencje ratingowe?

Inwestorom coraz trudniej jest samodzielnie ocenić ryzyko inwestycji. Potrzebują więc niezależnych i wyspecjalizowanych doradców, którzy wykonają te prace za nich. Takimi doradcami są agencje ratingowe, które systematycznie znajdują się pod ostrzałem krytyki ekonomistów.

Agencje są prywatnymi instytucjami zajmującymi się oceną wiarygodności finansowej podmiotów chcących pozyskać kapitał z rynku np. państw, banków.Pozyskanie kapitału należy rozumieć jako zaciąganie kredytów lub pożyczek, ale także emisje akcji i obligacji.Agencje ratingowe dokonują oceny ryzyka jakie wiąże się z różnymi instrumentami finansowymi. Oceną wiarygodności podmiotu, dokonywanej przez agencje jest tzw. rating.Najlepszy, jaki można uzyskać w perspektywach długoterminowych to AAA, niższy jest AA+, następnie AA, AA-, A+, A, A-, BBB+, BBB i tak do najniższego, czyli D.Pomiędzy AAA-BBB mówimy o poziome inwestycyjnym, od BB+do D o poziomie spekulacyjnym. Można się jednak spotkać z inną skalą w zależności od agencji ratingowej.Oceny wystawiane mają dla podmiotów, które je otrzymują ogromne znaczenie. Mówiąc prościej jeśli spółka otrzyma oceną AA, to ma szansą na zdobycie kapitału rynkowego niższym kosztem, niż firma legitymująca się ratingiem BBB+.

Trzej giganci.
Fitch Ratings- amerykańska agencja ratingowa założona w 1913 roku początkowo była wydawnictwem książkowym.
Jego twórca John Knowles Fitch przejął rodzinną drukarnię od ojca. Postanowił publikować dane statystyczne dotyczące finansów. Był pionierem stworzenia systemu oceniającego zdolność kredytową firm.
Standard and Poors- Henry Varnum Poor był analitykiem finansowym.Założył więc firmę H.V. and H.W. Poor Company, która miała zajmować się badaniem i publikacją danych rynkowych. Po śmierci Poora firma połączyła się ze Standard Statistics inna spółka zajmującą się analizą danych finansowych.
Moody's- John Moody założył Corporation Moody'ego w 1909 roku. Początkowo była to firma świadcząca usługi finansowe.Moody's jako pierwszy z „Wielkiej Trójki” wprowadził ocenę wiarygodności państw i pierwszą firmą, która zaczęła analizować wiarygodność obligacji rządowych.

Jak działają agencje ratingowe?
Agencje ratingowe mogą oceniać wiarygodność finansową podmiotów na ich prośbę lub z własnej inicjatywy. W pierwszym przypadku firma zainteresowana posiadaniem ratingu musi wybrać agencję, podpisać z nią umowę dostarczyć dokumenty finansowe, czasem nawet te niejawne.
W drugim zaś przypadku rating ustala się na podstawie dostępnych publicznie informacji. Dziś w zasadzie niemożliwe jest sprzedanie aktywów na rynku bez opinii agencji ratingowej. Wiele wątpliwości budzi fakt, że klient agencji jest jednocześnie ocenianym przez nią podmiotem.
Moody's, Standard&Poor’s oraz Fitch opanowały 95% światowego rynku usług ratingowych, czego skutkiem jest wysoka cena wydawanych ratingów, którą państwa i przedsiębiorstwa muszą płacić.

Agencje ratingowe a kryzys.
Fitch Ratings, Moody's, Standard & Poor’s, wywarły tak ogromny wpływ na kształt nastrojów inwestorów, że zostały oskarżone o wywołanie lub chociaż współodpowiedzialność za światowy kryzys w 2007 roku.
W przypadku kryzysu trudno mówic, aby takie wydarzenie spowodowane było jedną lub paroma firmami.
Rynek kapitałowy jest zbyt skomplikowany i raczej kryzys był sumą wielu czynników. Agencje ratingowe wpływają na decyzje inwestorów w znacznym stopniu a ponoszą jedynie odpowiedzialność wizerunkową. Wszystko jest w porządku jeśli inwestorzy, kierując się ratingami osiągają zyski natomiast w sytuacji strat odpowiedzialność przerzucana jest na agencje ratingowe.
Przed kryzysem agencje utrzymywały bardzo wysoką ocenę dla bardzo ryzykownych CDO’sów (instrumenty inwestycyjne oparte o kredyty hipoteczne, dla których istniało duże ryzyko niespłacalności). Inwestorzy, kierując się ratingami bardzo chętnie lokowali środki w CDO’sach.
Banki, które również zarabiały na CDO’sach rekompensowały sobie tym sposobem ryzyko zwiększonej niespłacalności kredytów hipotecznych.
Zyski również wpływały na rynek nieruchomości. Branża budowała i sprzedawała kolejne domy. Taka sytuacja nie mogła trwać w nieskończoność. Rynek kapitałowy musiał runąć a wraz z nim musiały upaść niektóre banki.
Inwestorzy, którzy zaufali agencjom ratingowym stracili na CDO’sach krocie. Kryzys bardzo szybko stał się globalny.
Wysuwa się tylko jedna nauka -aby do ocen ratingowych podchodzić z większym dystansem i zdrowym rozsądkiem. Nie są one wyrocznią a poniesionych strat przez inwestorów nigdy nie zwrócą. Suma braku odpowiedzialności i wpływ ocen ratingowych na rynek finansowy jest poważnym zagrożeniem.

Agencje ratingowe w Polsce.
Największa agencja ratingowa w Polsce to EuroRating została założona w 2007 roku. Koncentruje się na ocenie wiarygodności firm z Europy Środkowej i Wschodniej. Na stronie agencji znajdziemy m.in. ratingi banków, funduszy i firm. Dość prężnie rozwija się również poznańska agencja INC Rating.
Pojawiają się również informacje, że pod nadzorem rządu polskiego powstanie Polska Agencja Ratingowa stworzona przez Giełdę Papierów Wartościowych, Polskiego Funduszu Rozwoju i Biura Informacji Kredytowej.